- Çocuk adına karar vermek. Karar vermeyi öğrenemeyen çocuk, gerçek yaşamda sudan çıkmış balığa dönüyor. Çocuklar küçük yaşta, yaşına uygun olarak kendi kararlarını kendi vermeyi öğrenmeli. 5 yaşındaki çocuğa, “Ayran mı mevye suyu mu? Seç .” demek bile ona karar vermeyi öğretir.
- Çocuğa sorumluluk vermemek. Çoğu aile, çocuğun yapabileceği işleri, onun yerine kendisi yapıyor. Çocugun kendi sorumlulukları olmalı oynadığını oyuncakları kendi toplaması gibi
- Öğrenmeyi engellemek. Hayati tanıma döneminde olan çocuklar sürekli soru sorup öğrenmek ister. Bilinçsiz aile ya çocuklarının soru sormalarına izin vermiyor ya da sorularını geçiştiriyor. Bilinçli aile ise hemen soruyu yanıtlayarak, çocuğun kendisinin keşfederek, öğrenme mutluluğunu elinden alarak kalıcı öğrenmeyi engelliyor.
- Çocuğu kontrol etmek. Çoğu aile çocuklarına iş yaptırmak istediğinde ödül, ceza, övgü gibi kontrol mekanizmalarını kullanıyor. Onlara sürekli bir şart sunuyor. Şunu yaparsan, ben de bunu yaparım gibi. Bu kontrol mekanizmaları çocuğun yapması gerekenleri önemsizleştiriyor. Çocuk “Kitap okumak kendi içinde değerli olsaydı, annem bu ödülü vermezdi.” diyor ve kitap okumayı değerli bulmuyor. Ödül kitaptan çok değer kazanıyor. Daha sonra ödül olmadan hiçbir iş yapmıyor.
- Çocuğa hiç kural koymamak. Kuralsız büyüyen çocuklar ilk başta aile içinde yaşanan tartışmalar akabinde bu kuralsızlık toplum içinde de sorunların çıkmasına neden olacaktır.
- Çocuğu koşullu sevmek. Her aile çocuğunu sever ama her zaman beğenmez.Koşullu sevgi gören çocuk, davranışlarını diğer insanların gözünden değerlendirmeye alışır ve ne istediğini bilmeden yaşamını sürdürür. Kendini değersiz hisseder. Böyle bir çocuk, başarılı olsa da mutlu ve çoşkulu olamaz.
- Olumsuz duyguların üstünü örtmek. Çoğu aile çocuğu olumsuz bir duygu yaşayınca, hemen onu iyi hissettirme çabasına giriyor. Bu durumda çocuk “Olumsuz duygu kötüdür.” zannediyor. Duygularını saklamayı veya örtmeyi öğreniyor.“Utanç” hissetmemek için yalan söylüyor. “Rezil” olmamak için kopya çekiyor. “Hayal kırıklığı” yaşamamak için bir ilişkiye başlamıyor.Duygusunu saklıyor. Bu durumda ne etrafındakiler tarafından anlaşılabiliyor ne de duygusuyla baş edebiliyor.
Pelin UZUN
Çocuk ve Aile Danışmanı
İnstagram: tıklayın
