Şehzadeler şehri olarak bilinen Amasya’nın en büyük ilçesi Merzifon, Osmanlı mimarisinin güzel örneklerini bizlere sunuyor. İlçedeki tarihi yerlerin büyük bölümü Osmanlı padişahlarından Çelebi Mehmet (I. Mehmet) ve sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa döneminde yaptırılmış.
Daha tarihi yerleri gezmeden meydanıyla sizi büyüleyecek olan Merzifon’da güzel bir kent gezisi yapmak istiyorsanız, aşağıda detaylarını verdiğimiz yerleri gezi planınıza mutlaka dahil etmenizi öneririz.
Kara Mustafa Paşa Cami (Paşa Camii)
İlçenin en büyük camisi olan Kara Mustafa Paşa Camii, Merzifon’a gittiğinizde ilk olarak görmeniz gereken yerlerden biri. Gazi Manbup Mahallesi’nde yer alan cami adından da anlaşılacağa üzere Sadrazam Kara Mustafa Paşa tarafından 1666 yılında yaptırılmış.
Caminin dış cephesinde kesme taşlar kullanılmış. Ana ibadet yerinin üstü tek bir kubbe ile örtülü. Payeler arasında kalan bölümlerden orta bölüm, yarım kubbeli büyük bir niş haline getirilmiş. İşte bu niş caminin iç tasarımına oldukça farklı bir hava kazandırıyor. Bölümler ise küçük kubbelerle örtülerek ana ibadet mekanı ile birleştirilmiş.
Cami şadırvanının 1900’lü yıllarda yapıldığı tahmin ediliyor. Zileli Emin tarafından yapılan şadırvan süslemelerinde eski İstanbul tasvir edilmiş. Bu süslemeler gerçekten görülmeye değerdir.
Merzifon’a gittiğinizde Fenerli Camii, Hacı Hasan Camii, Çay Camii ve Sofular Camii’ni de görmenizi öneririz.
Paşa Hamamı
Paşa Hamamı da, Kara Mustafa Paşa tarafından yaptırılan eserler arasında yer alıyor. Yapım tarihi 1678 olan bu eser, Kara Mustafa Paşa Külliyesi’ne ait bir yapı olmakla birlikte, külliyedeki binaların 400 metre kuzeyine inşa edilmiş. Hacı Balı Mahallesi’nde yer alan bu hamam, Osmanlı mimarisinin güzel bir örneğini yansıtıyor.
Yapının duvarlarında, düzgün kesme ve kaba yonu taş ile tuğla malzeme kullanılmış. Hamam içerisinde mekanlar L şeklinde yerleştirilmiş. Bu plana göre kısa olan taraf iki bölümden oluşuyor. Bunlar kuzeye yerleştirilmiş soyunmalık ile hemen güneyindeki soğukluk bölümleridir. Mekanın uzun bölümünde ise, soyunmalık, ılıklık, usturalık, sıcaklık, su deposu ve külhan yer alıyor. Uzun bölüm ise dikdörtgen biçimindedir.
Bugün aslına uygun olarak varlığını koruyan hamamda 1971 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarım yapılmış.
Taşhan
Paşa Camii’nin hemen yanında yer alan Taşhan’ın 17. yüzyılda yaptırıldığı tahmin ediliyor. İki katlı olan bu han, dikdörtgen planlı bir mimariye sahip. Dış duvarlarında kesme taşlar kullanılan hanın içerisinde kubbeli odalar yer alıyor. Taşhan’ın güney cephesinde yuvarlak kemerli büyük bir kapısı bulunuyor. Hanın birinci katında dükkanlar var. Birinci katın üzerindeki duvarlar, üç sıra tuğla ve bir sıra kesme taş kullanılarak inşa edilmiş. Hanın içinde, orta kısımda avlu yer alıyor. Kuzey cephesinde, revakların önüne yapılmış iki çeşme bulunuyor.
Abide Hatun Camii
Kara Mustafa Paşa’nın annesi Abide Hatun tarafından 1680 yılında yaptırılan cami, Narince Köyü’ndedir. Eğimli bir arazide olduğundan dolayı heybetli bir görünüme sahip olan cami, depremler sonrasında aslına uygun bir şekilde onarılmış. Camide, ahşap üzerine kalem işi tekniğiyle yapılmış uygulamaların güzel örneklerini görmek mümkün.
Merzifon Bedesteni
Osmanlı döneminin önemli yapıları arasında yer alan Merzifon Bedesteni, uzunca yıllar dokuma atölyesi olarak kullanılmış ve ne yazık ki bu önemde epeyce tahribata uğramış. Dokuma atölyesi sonrasında uzun bir süre de tekel deposu olarak kullanılan bedesten, 2000 yılında onarılmış. Bu onarım sırasında, bedestenin iç kısmında çalışmalar yapılmış, zemin düzeltilmiş ve halı dokuma tezgahları yerleştirilmiş. Daha sonrasında ise bina, özel bir tekstil firması tarafından kullanılmış. 2006 yılında mekanda yeni bir restorasyon çalışması yapılmış.
Merzifon Bedesteni, 30×28 metre boyundadır ve dikdörtgen şeklindedir. Günümüzde bedestenin iç ve dış kısımlarının bir kısmı dükkan olarak kullanılıyor.
Çifte Hamam
Hacı Süleyman Mahallesi’ndeki Çifte Hamam, 1388 yılında Osmanlı padişahlarından II. Murat tarafından yaptırılmış. Moloz taşlar kullanılarak yapılan hamamda, kadınlar ve erkekler için planları tamamen aynı olan ayrı bölümler var.
Soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümleri bulunan hamamda klasik Osmanlı çifte hamam plan şeması kullanılmış. Hamamda dikdörtgen planlı bir soyunmalık bölümü ve kare planlı sıcaklık bölümü yer alıyor. Soğukluk kısmı üzerinde büyük bir kubbe, diğer bölümler üzerinde ise küçük kubbeler bulunuyor.
Çelebi Sultan Medresesi ve Camii
Sultaniye Medresesi olarak da bilinen Çelebi Sultan Medresesi 1414 yılında Osmanlı padişahlarından Yıldırım Beyazıt’ın oğlu Çelebi Mehmet tarafından yaptırılmış. Medresenin hemen yanında Çelebi Sultan Mehmet Cami yer alıyor.
Kare şeklinde ve kesme taştan inşa edilen medresenin içerisinde 20 hücre bulunuyor. 1418 ve 1419 yıllarında onarım gören medrese, 1950’li yıllarda çocuk ve halk kütüphanesi, belediye deposu ve musiki dershanesi, ilerleyen yıllarda da düğün salonu ve Kuran kursu gibi çeşitli amaçlarla kullanılmış. Günümüzde ise sosyal ve sanatsal faaliyetlerin gerçekleştirildiği bir mekan olarak kullanılıyor.
Medresenin girişinde bulunan orijinal kapılar bugün Ankara Etnografya Müzesi’ndedir. Günümüzde medresenin giriş kısmında Merzifon Belediyesi’nin yaptırdığı orijinaline benzemeyen kapılar bulunuyor.
Saat Kulesi
1414 yılında yaptırılan Çelebi Sultan Medresesi’nin giriş kapısının hemen üzerinde yer alıyor. Sultan Abdulmecit’in bir fermanında her şehre bir saat kulesi inşa edilmesini emretmesi üzerine, 1865 yılında Amasya Valisi Ziya Paşa tarafından yaptırılmış. Ferman üzerine, köşeleri prizma şeklinde olan bu minare saat kulesine dönüştürülmüş.
Saat kulesinin her yüzünde kadranlı bir saat bulunuyor. Saat kulesi tuğladan yapılmış silindirik gövdelidir, kulenin köşeleri prizma şeklindedir. Üzeri kubbe ile örtülü olan Merzifon Saat Kulesi’nin çanının sesinin iyi duyulabilmesi için her yöne yuvarlak kemerli birer pencere açılmış.
Yakın zamana kadar öğrenci yurdu olarak kullanılan saat kalesinde şimdilerde içinde Merzifon’un eski fotoğrafının yer aldığı bir kafe bulunuyor.
Dobak Camii
Harmanlar Mahallesi’nde yer alan Dobak Camii, 1188 yılında Elhac Mustafa tarafından yaptırılmış. Kare planlı olarak inşa edilen cami, son cemaat yeriyle birlikte dikdörtgen bir hale bürünmüş. Dört sütun ile üç bölüme ayrılmış olan son cemaat yerinde her bölüm sivri kemerle belirlenmiş. Küçük kubbelerle örtülen bu bölümlerin içerisinde sade bir mihrap ve güzel bir ahşap işçiliğine sahip minber bulunuyor.
Kaynak: obilet.com/blog
